|
Trickster dzisiaj
Things need not have happened to be true. Tales and dreams are the shadow-truths that will endure when mere facts are dust and ashes, and forgot.
Neil Gaiman, Sandman #19: "A Midsummer Night's Dream"
W dzisiejszych, raczej szalonych, czasach archetyp trickstera przeżywa swój renesans, a może raczej kolejny,
jeszcze wyższy niż poprzedni, szczyt popularności. (starożytność miała Odysa i spółkę, średniowiecze błaznów i
głupców, renesans znów podziwiał Hermesa, romantyzm przezywał zauroczenie Prometeuszem...) Przy łatwości
dostępu do dzieł sztuki i psuedosztuki, literackich i innych, powstają ich straszliwe wręcz ilości.
Nie zamierzam wyliczać wszystkich - to, po pierwsze, nudne, a po drugie niemożliwe. Zamieszczę tu tylko
krótkie opisy tych tricksterów dzisiejszej kultury, którzy przyciągnęli moją uwagę. Wybór jest zatem
całkowiecie subiektywny - ale może nie całkiem absurdalny.
Ta sekcja jest w trakcjie opracowywania... moja stara kolekcja tricksterów poszła z dymem przy okazji
nieopatrznego formatu dysku, a póki co nie miałam czasu/chęci by ją odbudować.
Bohaterowie
Postaci z dzieł Neila Gaimana
Amerykański Loki i jego przyjaciel Wotan z "Amerykańskich Bogów", Pożądanie, Zniszczenie, Delirium - cała
zresztą rodzina Nieskończonych (chociaż może troszkę tu nadinterpretuję) z "Sandmana"... długo mogłabym tak
wyliczać, ale to zapewne kwestia gustu. Nie mogę za bardzo rozpisywać się o tych postaciach bez psucia
niespodzianek związanych z czytaniem dzieł Gaimana, więc ogranicze się do gorącego polecenia ich tym wszystkim,
którzy lubią żonglerkę archetypami, mitologiami i światopoglądami, elokwentną grę z czytelnikiem i
genialnie opowiedziane historie.
Popularność mitów o tricksterach
Wystarczy chwilę poszukać, aby znaleźć dosłownie tysiące stron internetowych poświeconych mitom o tricksterze.
Nie tylko w miejscach poświęconym badaniom kultur indian, ale też w opracowania dotyczących Hermesa, Lokiego,
Merlina, postaci trickstera w dzisiejszej literaturze, trickstera w grach rpg, trickstera jako postaci Eris (
bogini pewnego... oryginalnego wyznania, które zwie się diskordianizmem) i tak dalej, do znudzenia...
Na fali zainteresowania mitologią, która, aczkolwiek mniejsza niż na przykład zainteresowanie sportem (
niestety. Ale cóż, bywa i tak.) wyraźnie istnieje, archetyp trickstera jest ciągle i wszechstronnie
analizowany.
Postaci z kreskówek
Tak, wiem, że to brzmi conajmniej absurdalnie - ale Wily E Kojot czy królik Bugs są więcej niż podobni do
archetypalnych tricksterów Ameryki Północnej. Każdy prawie (tu możecie mnie wyprowadzać z błędu) oglądał
kiedys którąś z tych kreskówek, i prawdopodobnie - w zalezności od wieku - parskał niekontrolowanym śmiechem
albo uśmiechał się pod nosem (ew. krzywił z obrzydzeniem). Wszystkie te postaci łamią reguły, robią wszystko,
byleby tylko dowcip się udał, niszczą i tworza nie dbając o nic, oprócz siebie samych.
I oczywiście, ludziom się to podoba.
|
|