Archetypy - strona główna

Trickster dzisiaj

Things need not have happened to be true. Tales and dreams are the shadow-truths that will endure when mere facts are dust and ashes, and forgot.
Neil Gaiman, Sandman #19: "A Midsummer Night's Dream"

W dzisiejszych, raczej szalonych, czasach archetyp trickstera przeżywa swój renesans, a może raczej kolejny, jeszcze wyższy niż poprzedni, szczyt popularności. (starożytność miała Odysa i spółkę, średniowiecze błaznów i głupców, renesans znów podziwiał Hermesa, romantyzm przezywał zauroczenie Prometeuszem...) Przy łatwości dostępu do dzieł sztuki i psuedosztuki, literackich i innych, powstają ich straszliwe wręcz ilości.
Nie zamierzam wyliczać wszystkich - to, po pierwsze, nudne, a po drugie niemożliwe. Zamieszczę tu tylko krótkie opisy tych tricksterów dzisiejszej kultury, którzy przyciągnęli moją uwagę. Wybór jest zatem całkowiecie subiektywny - ale może nie całkiem absurdalny.

Ta sekcja jest w trakcjie opracowywania... moja stara kolekcja tricksterów poszła z dymem przy okazji nieopatrznego formatu dysku, a póki co nie miałam czasu/chęci by ją odbudować.

Bohaterowie Postaci z dzieł Neila Gaimana

Amerykański Loki i jego przyjaciel Wotan z "Amerykańskich Bogów", Pożądanie, Zniszczenie, Delirium - cała zresztą rodzina Nieskończonych (chociaż może troszkę tu nadinterpretuję) z "Sandmana"... długo mogłabym tak wyliczać, ale to zapewne kwestia gustu. Nie mogę za bardzo rozpisywać się o tych postaciach bez psucia niespodzianek związanych z czytaniem dzieł Gaimana, więc ogranicze się do gorącego polecenia ich tym wszystkim, którzy lubią żonglerkę archetypami, mitologiami i światopoglądami, elokwentną grę z czytelnikiem i genialnie opowiedziane historie.

Popularność mitów o tricksterach

Wystarczy chwilę poszukać, aby znaleźć dosłownie tysiące stron internetowych poświeconych mitom o tricksterze. Nie tylko w miejscach poświęconym badaniom kultur indian, ale też w opracowania dotyczących Hermesa, Lokiego, Merlina, postaci trickstera w dzisiejszej literaturze, trickstera w grach rpg, trickstera jako postaci Eris ( bogini pewnego... oryginalnego wyznania, które zwie się diskordianizmem) i tak dalej, do znudzenia...
Na fali zainteresowania mitologią, która, aczkolwiek mniejsza niż na przykład zainteresowanie sportem ( niestety. Ale cóż, bywa i tak.) wyraźnie istnieje, archetyp trickstera jest ciągle i wszechstronnie analizowany.

Postaci z kreskówek

Tak, wiem, że to brzmi conajmniej absurdalnie - ale Wily E Kojot czy królik Bugs są więcej niż podobni do archetypalnych tricksterów Ameryki Północnej. Każdy prawie (tu możecie mnie wyprowadzać z błędu) oglądał kiedys którąś z tych kreskówek, i prawdopodobnie - w zalezności od wieku - parskał niekontrolowanym śmiechem albo uśmiechał się pod nosem (ew. krzywił z obrzydzeniem). Wszystkie te postaci łamią reguły, robią wszystko, byleby tylko dowcip się udał, niszczą i tworza nie dbając o nic, oprócz siebie samych.
I oczywiście, ludziom się to podoba.